Niewątpliwie prawdą jest stwierdzenie, że przemysł skórzany jest jednym z najstarszych znanych człowiekowi. Odkrycie, że przetworzona skóra może służyć ludziom do ochrony ciała i stóp, było jednym z podstawowych dla rozwoju współczesnego przemysłu garbarskiego.
Skóra może być pozyskiwana niemal z każdego zwierzęcia, gada, ptaka lub ryby w procesie zwanym garbowaniem. Proces ten ma na celu wzmocnienie włókien kolagenowych i zachowanie skóry w takim stanie, żeby w dalszej eksploatacji nie podlegała procesom gnilnym. Oprócz kilku wyjątków skóry pozyskiwane są zwykle jako produkt pochodny. Zwierzęta hodowane są dla ich mięsa, mleka, lub wełny a nie samej skóry, co w konsekwencji powoduje, że to nie popyt garbarni decyduje o ilości dostępnego surowca na rynku. Światowa dystrybucja skór surowych lub wygarbowanych do poszczególnych gałęzi przemysłu, który je przetwarza, wygląda w przybliżeniu tak:
- przemysł obuwniczy 50%
- przemysł odzieżowy 33%
- przemysł kaletniczy 10%
- przemysł meblowy 5%
- inne 2%
Wykorzystywanie skór do produkcji mebli ma długą tradycję i mimo, iż przez wiele lat używano skóry pozyskiwane z rozmaitych zwierząt, to obecnie tylko skóry bydlęce są wykorzystywane na skalę przemysłową. Niewątpliwą zaletą skór jest ich niepowtarzalny charakter, każdy błam jest inny i świadczy o naturalnym pochodzeniu. Także wyjątkowe walory użytkowe czynią z nich pożądany materiał tapicerski.
Produkcja skór
Surowa skóra po zdjęciu ze zwierzęcia w rzeźni z reguły trafia do dealerów lub na specjalistyczne giełdy. Tam zostaje sprzedana i dostarczona do garbarni - nierzadko w odległym miejscu, obecnie bowiem większość garbarni skór meblowych znajduje się w Europie, a giełdy w Ameryce Południowej. Nim skóra trafi do garbarni jest wstępnie zakonserwowana, aby uniknąć trwałych uszkodzeń na skutek rozpadu podczas transportu. Następnie skóry oczyszczane są z włosia i resztek zbędnej tkanki mięsno-tłuszczowej, po czym są czyszczone przez płukanie w bębnach (obecnie proces ten odbywa się w bębnach w przeciwieństwie do starej metody, gdy moczono skóry w kadziach). Skóry oczyszczone są garbowane. Garbowanie (związanie włókien skóry-kolagenu przez garbnik) oznacza utrwalenie skór w taki sposób, aby nie poddawały się już naturalnym procesom gnilnym. W zależności od rodzaju użytych garbników można wyróżnić kilka rodzajów garbowania: 1) Garbowanie przy użyciu ekstraktów z roślin (metoda ta wykorzystywana jest do produkcji luksusowych skór kaletniczych) - wygarbowana w ten sposób skóra nie jest może zbyt elastyczna, jednak zyskuje na grubości i lepiej przepuszcza powietrze niż skóry chromowe. 2) Garbunek chromowy - sole chromu wnikają w kolagenowe włókna skóry, staje się ona elastyczna i wykazuje odporność na rozrywanie i zużywanie. 3) Garbunek syntetyczny - alternatywny dla chromowego, znacznie mniej uciążliwy ekologicznie. 4) Garbunek przy zastosowaniu olei zwierzęcych - głównie tranu (metoda ta ma niewielkie znaczenie i służy do otrzymywania skór welurowych).
Najczęściej spotykanym rodzajem garbowania skór, zwłaszcza meblowych, jest garbowanie chromowe. Jest ono bardzo charakterystyczne bowiem po zakończeniu procesu błamy skór są wilgotne i mają kolor jasnoniebieski, stąd też nazywa się je "wet blue". Garbowanie przygotowuje skóry do kolejnego procesu - wykańczania. Wykańczanie jest ogólnym pojęciem określającym procesy mające doprowadzić skórę do stanu końcowego-gotowego do użycia. Średnia grubość skór po garbowaniu to około 5 mm. Skóry meblowe mają zwykle od 0,9 do 1,1 mm (70%) lub 1,2 do 1,6 mm, zależy to od gatunku skóry, który ma zostać otrzymany (wykonuje się wstępną selekcję pod kontem wielkości błamów i ich uszkodzeń). Pożądaną grubość uzyskuje się dzięki rozdwojeniu (czasem nawet roztrojeniu) skóry w trakcie którego otrzymuje się skórę licową i "dwoinę"-dolną część powstałą po rozcięciu. Dwoinę w dalszym procesie wykańcza się tak samo jak skórę licową, lecz ze względu na luźniejsze jej włókna (nie jest ona tak odporna na rozerwanie) w odróżnieniu od skóry licowej, wykorzystuje się ją na obicia boków oraz tyłów mebli.
Następne w kolejności jest sortowanie, bowiem skóry znajdują się w różnym stanie i należy dokonać ich selekcji pod kątem przydatności do konkretnego gatunku i jakości. Skóry mogą posiadać szereg naturalnych śladów takich jak blizny, ukąszenia owadów, żyły, zrosty, rozstępy. W niektórych gatunkach takie cechy są akceptowane (skóry anilinowe) w innych nie. Skóry, które mają pozostać całkowicie naturalne są wykańczane bez żadnej ingerencji w ich wygląd. Natomiast te które muszą zostać poprawione są mocniej lub słabiej szlifowane (korygowane). Korygowanie jest niezbędne jeśli lico skóry posiada uszkodzenia, które nie jest pożądane przez klienta. Polega to na zeszlifowaniu warstwy wierzchniej i wyrównaniu ewentualnych ubytków. Następnie przebarwia się skórę, aby zbliżyć kolor w masie do koloru skóry, który będzie na jej powierzchni. Tak więc skóry które np mają być żółte przebarwia się w jasnożółtym kolorze. Na lico przebarwionej skóry w danym kolorze można nakładać szeroką gamę kolorów pochodnych (od jasnych do ciemnych). Skóry przebarwione (crusty) są następnie suszone i malowane ciśnieniowo na odpowiedni kolor, międlone (zmiękczane) oraz tłoczone (nadaje im się nową odpowiednią strukturę tzw rys lica). Jeśli finalnym wyrobem ma być nubuck, lico jest delikatnie szlifowane w różnych kierunkach, co daje efekt delikatnego włosia na powierzchni. Teraz pozostaje pakowanie i wysyłka, gdzie skóra zostanie rozcięta według szablonu i wykonany zostanie finalny wyrób ze skóry.
Proszę pamiętać, że pomimo tego, iż skóra podczas procesu produkcji w garbarni jest natłuszczana, zmiękczana to od momentu wygarbowania skóry do momentu ubrania jej w stelaż meblowy i dostarczenia mebla do klienta, może minąć bardzo długi okres czasu. W tym czasie skóra składowana jest w pomieszczeniach, różnego rodzaju magazynach u pośredników czy też w hurtowniach, gdzie działają na nią różnego rodzaju warunki atmosferyczne, które nie do końca mogą korzystnie wpływać na jej kondycję (np powodują przesuszanie się skóry). Dlatego tak ważne jest, aby zaraz po zakupie nowych mebli przeprowadzić konserwację mebli skórzanych.